Orta Asya nın en büyük güneş enerjisi santrali Özbekistanda faaliyet gösteriyor.

Sovyet Birliği döneminde 1981 yılında temeli atılan bölgenin en büyük güneş enerjisi santrali, Özbekistan da faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 13 katlı bir bina yüksekliğindeki tesis 1987 de faaliyete geçmiş. Fiziki yapısıyla ilginç bir görüntü oluşturan tesise asansör ve merdivenle çıkılabiliyor. Tesiste 2 bin derecede metaller eritilebiliyor.

Tesis güneş enerjisiyle çalışan dünyanın en güçlü metal eritme ocaklarından biri. Sadece güneş enerjisinden faydalanıldığı tesisteki ocaklarda eritilme derecesi yüksek ender metaller, sorunsuz bir şekilde sıvı haline getiriliyor.

Dünyada benzerinin sadece Fransa da olduğu tesis, boyu çok katlı binaları aşan dev panelle hayat buluyor. Büyük bir demir iskelesinin üzerine yerleştirilen ana panelin, genişliği 45 metre, yüksekliği 13 katlı olan bir bina büyüklüğünde.

Devasa bir görüntü oluşturan dev panel, her biri yaklaşık 25 metrekare büyüklüğündeki 61 ayrı panelden enerji alıyor. Ana panele odaklanan ışınlar, oluşturulan fiziki açı ölçümüyle bir noktada toplanıyor. Ayrı panellerden gelen enerji, dev panel sayesinde biriktirilerek büyük bir ısı potansiyeli oluşturuluyor.

Ana panelin odak noktasında toplanan ışınlar, bu kez ışınların değişik amaçlarla kullanılacağı ve ocak denilen işleme merkezine gönderiliyor.

TESİS ÇEVRE DOSTU

Tonlarca kömürün yakılarak veya yüz binlerce kw/s elektriğin harcanarak ancak yapılan bir erime işi burada elde edilen güneş enerjisi yardımıyla ek bir masraf yapılmadan kısa sürede yapılabiliyor. Suyun 700 derecede kaynatılmasıyla hidrojenin de elde edildiği tesiste uzmanlar, elektrik enerjisi üretme ve su yardımıyla merkezi ısıtma sistemi kurma projeleri üzerinde çalışıyor.

Ana panele güneşli havada enerji aktaran ve her biri yaklaşık 25 metre kare büyüklüğündeki küçük panellerin özelliği ise güneşin konumuna göre otomatik olarak dönebiliyor olmaları. Güneşin konumuna göre gün boyu yön değiştiren küçük paneller ana panele düzenli bir şekilde enerjinin aktarılmasını sağlıyor.

Tesis görevlisi uzman Sabır Ahadov "Bu güneş enerjisi ocağı Fransa dan sonra dünyanın ender ocaklarında biri. Burada erime derecesi çok yüksek metalleri eritebiliyoruz. Tonlarca kömürün günlerce yakılarak uzun sürede yapılabilen erime işini güneş enerjisi sayesinde çevreye hiçbir zar vermende kısa sürede yapabiliyoruz." dedi.

Güneş enerjisinin önemine dikkat çeken bir diğer uzman Ferhat Seydiev ise" Orta Asya ülkelerinde ortalama yılın 300 günü güneşli. Fakat bundan faydalanabilme oranımız çok düşük. Geleceğimizin önemli kazancı bu güneç enerjisinden faydalanarak bunu hayata kazandırmaktır. Petrol ve doğal gazın rezervi bir gün sona erecek. Güneş enerjisi ise kullanabilenler için bitmek-tükenmez bir rezervdir. Bunun en önemli yanı ise enerji elde edilirken doğaya hiçbir zar verilmiyor olmasıdır." diye konuştu. Taşkent (CİHAN) / 19 Eylül 2010