Küresel gelişmeler 2010 için ne vaat ediyor

Amerikalı uzmanlara göre 2010 yılı, onu izleyen 5 yılın gündemini belirleyecek! Krizin dip yapmasından sonra yaşanan durgunluğun 2010 yılında büyük ölçüde absorbe olması bekleniyor. 2011 ve 2012 ise "nekahet" yılları .

 

Kimi ekonomik ve sosy al gözlemci fütürolojinin geleneksel kalıplarına uyarak küresel gelişmeleri 12 başlık altında topluyor ve 4+4+4 formülüne (finansal, sosyal, siyasal)   uyarlıyor. Bu tahmin skalasında ilk 4 kademe oldukça ön emli.

 

Amerika Çin paradoksu

Nouriel Roubini ve onun gibi düşünen iktisatçıların kehanet i bu kez gerçekleşmeyecek. " Çift dipli kriz " senaryoları maksadını aşan bir söylenti olarak kalacak. Temel kanıt Amerika ve Çin arasında tarihin hiçbir dönem inde olmadığı kadar yakınlaşma başlayacak olması.

 

Bu süreç ikinci "dip"in görülme olasılığına b üyük engel. Sürecin startı 2010 da verilecek ve 2012 de stratejik sonuçlara ulaşılacak.

 

Amerika ve Çin, paradoksal anlamda ideoloji ötesinde birbirine ihtiyacı olan iki ülke! Amerika, mevcut cari açığı ve güven yitiren doların yeniden canlandırılması için Çin in sürdürülebilir büyüme trendine ihtiyacı var. Çin ise elinde çok yüksek Amerikan bonosu tutuyor ve cari fazlasının değerlenmesi için Amerika ya muhtaç.

 

Çin in elinde tuttuğu 2 trilyonluk dolar ve dolara bağlı enstrümanla bu yoldan geri dönülmesi zayıf bir ihtimal. Bu realitenin orta vadeli sonucu ise doların bir süre sonra stabilize olması ve güven riskini bertaraf etmesi.

 

Böylece yeni para birimi için yapılan spekülasyonlar 2010 da ciddi şekilde azalacak ve yapay senaryoların çoğu ortadan kalkacak. Bu süre içinde Amerika nın bütçe açıklarını umulandan fazla telafi etmesi ve bakiye kalan toksik varlıklarından arınması gerekiyor.

 

Obama nın Çin ziyareti  

Obama nın Çin e yaptığı ziyaretle kristalleşmeye başlayan Amerika Çin yakınlaşması, somut işaretlerini 2010 da vermeye başlayacak. Ziyaretin ana ekseni ekonomi olsa da karşılıklı mesajların odağındaki çevre ve enerji sorunları ancak 2010 un ikinci yarısında ele alınacak.

 

Çin in kendi para biriminde yeni bir stratejik ayarlama yapması çok muhtemel. Bu gelişme 10 trilyon dolar s ermaye kaybı yaşayan Amerika ya hem içeride hem de deniz aşırı politikalarında yeni sayfalar açabilir.

 

Clinton döneminde oluşturulan vergi sisteminin 9 yıllık bir gecikmeyle yeniden dizayn ediliyor olması çokuluslu şirketlerin Çin deki ucuz iş gücü imkânlardan daha fazla yararlanmasını gündeme getirebilir. Obama nın yapısal açığın kapatılması yönündeki kararlı tutumu ve yeni vergi politikası bu süreci hızlandıracak gibi görünüyor. Bu gelişme küresel stratejide yeni bir dönem demek.

 

Çin ve Amerika ilişkilerindeki gelişme , ikinci bir kriz dalgasının doğmasını önleyecek, hem de üçüncü ülkelerin cari açığa dayalı büyüme stratejilerine darbe vurmayacak. Bu gelişmenin Türkiye için olumlu yansımalar yaratması beklenebilir.

 

2010 otomotivde kader yılı

Küresel ekonomi gündemine yeni yılda da yine otomotiv damgasını vuracak. 2015 e kadar uzanacak bu sürecin enerji politikalarıyla yakın ilgisi var. Obama nın kararlı tutumu sayesinde geçici bir nefes alan "GM " ve "Chrysler "in yanı sıra, Avrupa da el değiştirme depremi yaşayan firmalar 2010 yılından itibaren Japonya yı da etkileyecek. Ancak , Japon ekonomisi şimdiden tedbirini almış durumda. Bu süreçten Frans a daha az etkilenirken İtalya da durgunluk epey etkili olacak. Almanya ise olumlu anlamda şaşırtıcı sürprizler yapabilir.

 

Enerji konusundaki gelişmeler İran ve Ortadoğu daki gelişmelere bağlı görünüyor. İran ın tutumunu yumuşatması ve Ortadoğu da Obama nın uyguladığı enerji stratejisi , küresel ekonomiyi olumlu etkile yebilecek. 2010 da enerji konusunda gündem yaratacak gelişmelerin bu kez Güney Amerika ya da kayması  bekleniyor. Bu gelişme bölge ekonomilerinin uzunca bir süre sıkıntılı günler yaşa ması demek.

 

Teknoloji ve AR-GE stratejisi

Ekonomilerin ihtiyat refleksi yakın geçmişte görülen hızlı büyüme trendinin artık yaşanmayacağını gösteriyor. Başta Euro Bölgesi olmak üzere ABD ve Uzakdoğu da ki yatırımlar 2010 da da yavaşlamaya devam edecek. Ancak bu süreç durgunluk tehdidi altındaki ülkeleri n tümünü etkileyeceği anlamına gelmiyor. Örneğin Türkiye dışa açılmada çeşitlilik yaratabilirse kısırdöngüyü fırsata dönüştüre bilir. Ancak yaklaşan seçim ve ülkedeki politik gerilim bu süreci yavaşlatacak gibi görünüyor.

 

Brezilya hariç Güney Amerika, Körfez Ülkeleri ve Rusya 2010 yılın ı inişli çıkışlı geçirecek. AB nin üç büyükleri de inovasyona dayalı karlılık alanları yaratmak için stratejik değişikliğe gidecekler. İleri teknoloji konusunda asıl gelişme ise Amerika da yaşanacak. Özellikle temiz enerji ve biyogenetik konularında 2010 un sürprizler yılı olması çok muhtemel.

 

İklim değişikliği ve karbon salınımı konusundaki yeni araştırmalar ise Amerika nın tümden ileri teknoloji fazına geçmekte olduğunu gösteriyor.

 

Bu dört başlıktaki gelişmelerin siyasi ve sosyal sonuçları küresel stratejileri yeniden belirleyecek. 2. dört katmanın tahminlerini ise gelecek hafta yapacağım.  

www.referansgazetesi.com / 26 Aralık 2009