Nükleerde iptalden sonra enerjide neler bekleniyor ?

Enerjide bir iyi bir kötü haberim var : Dünyada enerjide işler kötü. Enerji koridorundaki Türkiye de de kolay olduğu söylenemez.

Zorlu ve uzun bir koşuya çıkmak zorundayız. Problem, enerji tüketim artışının, üretim artışının üstünde olmasından kaynaklanıyor. Mesela Avrupa da halen 522 milyar metreküp doğalgaz tüketiliyor ama on yıl içinde ihtiyacın boyutunun 700 milyar metreküp olması öngörülüyor. Yani Nabucco, Güney Akım ın yanı sıra yeni projeler de ortaya çıkmak zorunda. Hele 40 yıldır nükleer santral konusunda bir adım ileri gidemediğimiz de hesaba katılırsa, Türkiye nin gelecek senaryolarında sekte yaşanabilir. Çünkü Türkiye, büyümek istiyor.

İyi habere gelince ... Geçen hafta Sadettin Saran, İspanyollarla 1 milyar dolarlık enerji yatırımı yapacak bir anlaşmayı imzalamıştı. Enerji dağıtım ihalelerinde 1,1 milyar dolarlık imza atılmıştı. Enerji Bakanı Taner Yıldız, yeni bir ortaklığı haber verdi. Önümüzdeki günlerde, 2 milyar dolarlık enerji yatırımı yapacak yeni bir yabancı grup Türkiye de bir ortaklığı açıklayacak.

Beklenen oldu, TETAŞ önceki gün nükleer santral ihalesini iptal etti. Dikkatler Ankara ya daha fazla yoğunlaştı : Hem nükleerde hem de enerjide yeni politika ne olacak ? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, son durumu ve bundan sonraki stratejileri müteahhitlere anlattı. İşin tekniğine girmiyorum, sadece Bakan ın gelecek senaryoları üzerine değerlendirmelerini aktaracağım. Bakan bunları Türkiye Müteahhitler Birliği nin toplantısında açıkladı. Bence en doğru yerlerden biriydi. Çünkü müteahhitlerimiz, dünyada en başarılı sektörlerimizin başında geliyor. Dahası her enerji projesinde sahip, ortak veya yüklenici olarak yer alıyorlar. Dahası birlik başkanı Erdal Eren in ifadesiyle, " yeni enerji projelerine talip "ler. Ayrıca yeşil, yenilenebilir enerji politikaları ile dağıtım ihalelerindeki hükümet politikasını merak ediyorlar.

Sadece müteahhitler değil, yabancı misyon temsilcileri de bunu merak ediyor. Toplantıya iki büyükelçi ve 10 kadar ataşe ve uzmanın katılmasını böyle yorumlamak da gerekiyor. Türkiye, halen enerjide dışa bağımlı ve politikasını buna göre geliştiriyor. Yani enerji hammaddelerine sahip ülkelerle ilişkileri de buna göre yapılandırıyor. Boru hatlarının geçmesi yetmez, ALTERNATİFLERİ üretmek zorunda. Bu yüzden Rusya yı küstürmeyecek bir politika izleniyor. Nükleerdeki iptalin bir hükümet politikası olmayıp, yasal süreçten kaynaklanması bu açıdan olumlu görünüyor. Yeni ihale sürecinde daha hızlı hareket edilecek ve farklı bir yaklaşımda bulunulacak.

Mersin Akkuyu nun yanı sıra Sinop ta da santral ihalesi olabilecek. Akkuyu kesin, Sinop tartışılıyor. Kamu ortaklığının yanı sıra sadece özel sektör girişimi de kabul edilebilecek. Dahası ihaleye bağlı olmadan da projeye imza atılabilecek. Burada, yasama, yürütme ve yargı arasında ihtilaf oluşturacak bir şartname hazırlanmaması önemli.

Bakan Taner Yıldız, nükleerin zorunluluk olduğunu ve yenilenebilir enerji kaynaklarının da buna bağlı olarak geliştirilmesinin mantıklı olduğunu düşünüyor. Ne rüzgâr, ne güneş ne de su ALTERNATİFLERİNİN nükleersiz sürdürülebilir ve yeterli olacağına inanmıyor. Bakan ın bir diğer yaklaşımı da, kamuda enerji yatırımlarının payının yüzde 20 ye çekilmesi ve özel sektör ağırlıklı bir yatırım stratejisinin öngörülmesi. Bakan, özel sektörün kâr edebilecek bir ortama girmesi için dengeli politikalar güttüklerini vurguluyor.

Enerji verimliliği üstünde de duran Bakan Yıldız, Halkbank ın binaları mantolama için kredi vermeye hazırlandığını açıkladı. Avrupa da verimlilik hedefinin yüzde 20 olduğu ve Türkiye nin bu konuda daha başarılı sonuçlar alabileceği öngörülüyor. 2010 da nükleer santral yine gündemde olacak. 1.500 nehirden enerji edilmesini de konuşacağız. Yenilenebilir Enerji Kanunu, Meclis te tasarı halinde. Teknoloji hızla değiştiği için sürekli değişen bir özelliği var. Çer çöp, rüzgâr, güneş hatta GDO lu yağlı tohumlar bile enerji çerçevesinde gündemde yer almaya devam edecek.

Bütün bu projelere olumlu adımlara rağmen enerjide zamlar da konuşulmaya devam edecek gibi görünüyor.

www.zaman.com.tr / 22.11.2009