Sanayide olumlu sinyal …
Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden sanayi üretimi Haziran’da Mayıs ayına göre yüzde 7.3 artış gösterdi. 109.9’a çıkan Aylık Sanayi Üretim Endeksi, son 8 ayın zirvesine ulaştı. Sanayi üretiminin beklentilerin üzerinde çıkmasında, Haziran’da geçen yılın aynı dönemine göre 3 gün fazla çalışılması ve vergi indirimlerinin tüketimi artırması etkili oldu.
Ekonomik krizden çıkışın sinyalleri devam ediyor. Haziran’da bir önceki aya göre artan kapasite kullanım oranından sonra, bu kez ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretiminden olumlu sinyaller geldi. TÜİK verilerine göre, sanayi üretim endeksi Haziran’da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.7 azalırken, bir önceki aya göre ise yüzde 7.3 artış gösterdi. Aylık Sanayi Üretim Endeksi, böylece son 8 ayın zirvesine ulaştı. 2008 yılı Kasım ayında 109.5 olan üretim endeksi geçen ay 109.9 olarak gerçekleşti. Endeks geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 17, Şubat 2009’a göre ise yüzde 30 oranında artış gösterdi.
Krize bağlı olarak üretimdeki daralma Şubat’ta yüzde 23.8’le rekor kırmıştı. Sanayi üretimi Mayıs’ta yüzde 17.4 düşüş göstermişti. Sanayi üretimi Haziran’da kriz döneminde ilk kez tek haneli daralma kaydetmiş oldu. ÖTV ve KDV indiriminin olumlu etkisiyle dayanıklı tüketim ve mobilyada Sanayi Üretim Endeksi, son 15 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Bunun yanı sıra ana sektörlerdeki belirgin kıpırdanma dikkat çekti. Sanayi Üretim Endeksi plastik ve kauçukta 10, ana metal sanayide 9, motorlu taşıtlarda son 8 ayın en yüksek rakamına ulaşıldı.
Sanayinin alt sektörlerine bakıldığında Haziran’da geçen yılın aynı ayına göre, madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 7.9 azalarak 138.4’ten 127.4’e, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10.6 azalarak 120.9’dan 108.1’e geriledi. Ana Sanayi Grupları Sınıflaması’na göre, Haziran’da geçen yılın aynı ayına göre en yüksek düşüş yüzde 29.7 ile sermaye malı imalatında yaşandı. Dayanıklı tüketim malı imalatının yüzde 7.2, dayanıksız tüketim malı imalatının ise yüzde 1.8 oranında arttığı görüldü.
Düşüş hızı ilk kez tek hanede (%)
Aylar 2008 2009
Ocak 11.6 -21.3
Şubat 8.4 -23.8
Mart 2.6 -18.5
Nisan 7.0 -17.3
Mayıs 3.2 -9.7
Haziran 2.4 -
Temmuz 3.8 -
Ağustos -3.6 -
Eylül -4.3 -
Ekim -6.8 -
Kasım -13.3 -
Aralık -17.8 -
İndirimlerin etkisi Temmuz’da bitti
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, ÖTV’deki geçici indirimlerin bazı sektörlerde imalat tarafına olumlu yansıdığını belirterek, “ Yıllık bazda belirgin artış gösteren tek alt sektör yüzde 7.2 ile dayanıklı tüketim malı imalatı oldu ” dedi. Altuğ, Ağustos’tan itibaren baz yılın daha avantajlı bir hale geleceğini belirtirken, ancak bunun etkisinin Temmuz’dan itibaren üretimdeki daralmanın yavaşlaması olarak görüleceğini, ÖTV’deki indirimlerin ise Temmuz’dan itibaren etkisini yitirmeye başlayacağını kaydetti. Altuğ, daralmanın üçüncü çeyrekte de kesin olduğunu sözlerine ekledi.
Sanayi üretimi nasıl sürpriz yaptı ?
Düşüş beklentisi -12.6’ydı
Sanayi üretiminin Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.6 oranında daralması bekleniyordu. Ancak düşüş yüzde 9.6’yla beklentilerin altında kaldı.
22 gün çalışıldı
Haziran’daki iyileşmede çalışma gün sayısının fazlalığının ve mevsimsel faktörlerin etkisi oldu. Geçen ay 22 iş günüyle, 3 gün fazla çalışıldı.
Tüketim malında sürpriz
Sanayi üretiminin beklentilerin üzerinde gelmesinde, tüketim malı üretimindeki pozitif artışlar ile hem ara hem de sermaye malı üretimlerindeki iyileşme etkili oldu.
22 sektörün 5’i büyüdü
İmalat sanayi içindeki 22 sektörden 5’i pozitif büyüme kaydederken, ağırlığı düşük olan 5’inde bir önceki aya göre daralma hızlandı. Ağırlığı yüksek sektör olan gıdada yıllık bazda üretim ise yüzde 2.9 arttı.
Taşıt üretimi üzdü
Haziran’da motorlu kara taşıtı üretimi hariç sanayi üretimindeki daralma Mayıs’taki yüzde 14’ten yüzde 7’ye geriledi. Haziran’da üretimdeki iyileşmenin motorlu kara taşıtları üretimi haricinde daha da belirgin olduğu görüldü.
Büyüme 4. çeyrekte
İlk çeyrekte yüzde 22 düşen sanayi üretiminin, ikinci çeyrekte yüzde 15 daralması, büyümede dibin ilk çeyrekte görüldüğünü de teyit etti. Bununla birlikte, pozitif büyümenin ancak dördüncü çeyrekte görülebileceği tahmin ediliyor.
Sanayi Bakanı: Şubat’a göre yüzde 30’luk toparlanma var
Sanayİ ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, “ Sanayi üretimi, Şubat ayına göre yüzde 30 oranında toparlanma göstermiştir. Bu gelişme gözden kaçırılmamalıdır ” dedi.
Bakan Ergün, sanayi üretim endeksinde Mart ayı itibarıyla başlayan toparlanmanın Nisan ayında 97.4’e, Mayıs ayında 102.3’e, Haziran ayında da 109.9’a ulaşarak devam ettiğinin görüldüğünü belirtti.
Bakan Ergün, şunları kaydetti :
“ Ekonomik büyümemizin öncü göstergelerinden olan sanayi üretimindeki iyileşme rakamları son derece sevindirici. Kriz döneminde sanayi üretiminde yaşanan daralmanın ilk kez tek haneli rakamda kalması da dikkat çekicidir. Alt sektörlere de yayılan iyileşme eğilimi bizlere Mart ayı itibarıyla başlayan ekonomideki toparlanmanın istikrarlı bir zemine oturmaya başladığını gösteriyor. Haziran ayı verileri, 2009 yılının ilk üç aylık rakamlarına bakarak değerlendirildiğinde, alt sektörlerde aylık bazda yukarı yönlü hareketin devam etmekte olduğunu ortaya koyuyor. Hükümetimizin özellikle beyaz eşya, otomotiv ve mobilya sektörü başta olmak üzere bazı sektörlerdeki ÖTV ve KDV indirimi bu iyileşmede etkili oldu. Dünya ve ülke genelinde kötümser havanın kısmen dağılması ve alınan mali tedbirlerle birlikte iç talepteki nispi canlanma ve stokları eriyen sektörlerin yenidenüretime geçmesi de artış trendini beraberinde getirdi. ”
Küçülmede tek hane ümit verdi, önlemle desteklenmesi gerekiyor
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, yüzde 9.7 olarak gerçekleşen Haziran ayı sanayi üretimi düşüş oranının normal koşullarda çok yüksek bir küçülme oranı olduğunu belirterek, “Bir yıla yaklaşan arka planıyla düşündüğümüzde bu sonuca ehven-i şer diyor, ümit verici buluyoruz ama bizim ümitten daha fazlasına ihtiyacımız var” dedi.
Küçülme çok yüksek
Küçük, yaptığı açıklamada, 11 aydır aralıksız devam eden ve son 7 ayında da çift haneli oranlarda seyreden küçülme sürecinde tek haneli orana ulaşmanın, ümit verici olduğunu ifade etti. Dipten yukarı çıkış grafiğinde önemli sıçrama gerçekleştiğini vurgulayan Küçük, şu değerlendirmelerde bulundu : “ Mart’tan bu yana pozitif seyreden bir önceki aya göre artış oranının Haziran’da yüzde 7.3’e çıkması bir diğer ümit verici gelişmedir. Bunlar ümit vericidir ama bir kez daha altını çizmeliyiz ki yüzde 9.7 de normal koşullarda çok yüksek bir küçülme oranıdır. Rakamlar moralleri yükseltiyor, olumlu bir zemin yaratıyor. Bu olumlu zemin, mutlaka tedbirlerle desteklenmelidir. ”
Elektrik tüketimi son 11 ayın en yüksek seviyesine ulaştı
Küresel krizin etkisi sonucu sanayideki kullanımda gerilemeyle düşüş trendine giren elektrik tüketimi, Temmuz’da belirgin bir şekilde arttı. TEİAŞ yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Temmuz’da elektrik tüketimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.2 oranında azalsa da, Haziran’a göre yüzde 11.57 arttı ve 17 milyar 694 milyon kilovatsaat (KwH) oldu. Geçen yıl Temmuz ayında elektrik tüketimi 18 milyar 287 milyon KWH seviyesinde gerçekleşmişti.
Elektrik tüketimi Temmuz’da bu yılın en yüksek seviyesine ulaşmış oldu. Haziran ayına göre 1 milyar 835 milyon KwH artışla 17 milyar 694 milyon KwH’ye çıkan Temmuz tüketimi, geçen yılın Ağustos ayından bu yana en yüksek aylık tüketim olarak gerçekleşti. Bu yılın Ocak ayında ise 16 milyar 799 milyon, Şubat’ta 14 milyar 945 milyon, Mart’ta 15 milyar 929 milyon, Nisan’da 14 milyar 830 milyon, Mayıs’ta 15 milyar 240 milyon, Haziran’da 15 milyar 859 milyon KwH elektrik tüketilmişti.
Yetkililer, küresel krizin etkisi ve buna bağlı olarak sanayide elektrik tüketimindeki azalmayla düşüş eğiliminin Mayıs ayıyla birlikte artışa geçtiğine işaret ederken, tüketimdeki artışta özellikle klima kullanımının, aydınlatmanın arttığı yaz aylarının etkisi olduğunu da ifade etti.
İkinci çeyrek küçülme % 6-8 arasında olur
Türkİye’nin sanayi üretimi büyüme rakamlarına yaklaşık yüzde 30 oranında etki ediyor. 2009 yılının ilk çeyreğinde sanayi üretiminde yüzde 21’e varan bir düşüş olmuş, bunun da etkisi ile ilk çeyrek büyüme rakamı eksi yüzde 13.8 çıkmıştı. Mart’tan itibaren Sanayi Üretim Endeksi’nde gözle görülür bir artış dikkati çekti. Şubat’tan bu yana artış yüzde 30’u buldu. Buna karşılık rakamlar halen bir önceki yılın ilk 6 aylık bölümüne göre yüzde 18.5 aşağıda bulunuyor. İkinci çeyrekte sanayi üretimindeki düşüş ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 12 aşağıda. Dolayısıyla uzmanlar ikinci çeyrekteki küçülme rakamının yüzde 6 ile 8 arasında gerçekleşmesini bekliyor.
haber.gazetevatan.com / 10 Ağustos 2009
